FIFA: Tα σκάνδαλα και τα δυσθεώρητα έσοδα

Ομοσπονδία FIFA

Η FIFA έκανε το 2016 εκλογές για την ανάδειξη νέου προέδρου. Νέος πρόεδρος αναδείχθηκε ο Τζιάνι Ινφαντίνο που διαδέχτηκε τον Σεπ Μπλάτερ. Αυτή η διαδοχή συνέπεσε όμως με μια περίοδο, συγκεκριμένα το 2015, στην οποία η ομοσπονδία πέρασε τη μεγαλύτερη κρίση διαφθοράς στα πάνω από 110 χρόνια της ιστορίας της.

Στη συνέχεια αναλύουμε τον τρόπο που η FIFA αποκομίζει δισεκατομμύρια και πως κατέληξε να γίνει η πλουσιότερη ομοσπονδία στον χώρο του αθλητισμού.

H αποστολή της FIFA, τα μέλη και οι συνομοσπονδίες

Η αποστολή της FIFA είναι απλή: Ανάπτυξη του αθλήματος, επαφή με την κοινωνία και δημιουργία καλύτερου μέλλοντος. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 209 ομοσπονδίες που βοηθούν στην επίτευξη αυτής της αποστολής. Περισσότερα δηλαδή μέλη από όσα έχει ο ΟΗΕ.

Για να μπορούν να γίνουν μέλη της FIFA, οι εθνικές ομοσπονδίες πρέπει να είναι πρώτα μέλη μίας εκ των έξι συνομοσπονδιών του κόσμου. Ας δούμε ποιες είναι αυτές.

Η UEFA για την Ευρώπη. Την Ασία καλύπτει η AFC. H OFC αφορά τις χώρες της Ωκεανίας. H CAF την Αφρική. H CONCACAF καλύπτει τη Βόρεια και Κεντρική Αμερική αλλά και την Καραϊβική και η CONMEBOL για τη Νότια Αμερική.

Τα 209 μέλη αυτών των συνομοσπονδιών σχηματίζουν το συνέδριο της FIFA, το αποκαλούμενο και «κοινοβούλιο του ποδοσφαίρου».

Είναι το ανώτατο και νομοθετικό όργανο της FIFA. Παίρνει αποφάσεις για τον κανονισμό λειτουργίας της, την αποδοχή νέων ομοσπονδιών – μελών, κάνει εκλογές, κυρίως για την προεδρία της FIFA και από το 2011 ψηφίζει για τη διοργανώτρια χώρα των Παγκοσμίων Κυπέλλων.

Κάθε χώρα έχει δικαίωμα μίας ψήφου και μερίδιο από τα έσοδα, άσχετα από το μέγεθός της και την ποδοσφαιρική της δύναμη. Είναι δημοκρατική διαδικασία, αλλά όπως λένε κάποιοι επιτρέπει την δωροδοκία καθώς δίνει ασύμμετρα μεγάλη εξουσία σε πολύ μικρές χώρες.

Η ψήφος από την μικρή χώρα της Καραϊβικής, Μονσεράτ, είναι ίδιας σημασίας με αυτή της κορυφαίας ομάδας της Γερμανίας.

Ανώτερη του συνεδρίου είναι η εκτελεστική επιτροπή της FIFA, το κορυφαίο όργανο. Αποφασίζει για τη λειτουργία των διοργανώσεων και την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου γενικότερα.

Η αρχή της διαφθοράς και η επιχείρηση στην Ζυρίχη

Που ξεκινούν όμως τα προβλήματα; Κατά την διάρκεια της 24ετους προεδρίας του Ζοάο Χαβελάνζε, υπήρχε πάντα μια αίσθηση διαφθοράς. Σύμφωνα μάλιστα με δικαστικά αρχεία της Ελβετίας, που δημοσιοποιήθηκαν το 2011, ο Χαβελάνζε και ο γαμπρός του, Ρικάρντο Τεξέιρα, πρώην παράγοντας και πρώην πρόεδρος της ομοσπονδίας ποδοσφαίρου της Βραζιλίας, εισέπραξαν μίζες εκατομμυρίων δολαρίων από εταιρείες μάρκετινγκ, προκειμένου να τους παραχωρήσουν τηλεοπτικά δικαιώματα.

Κανείς τους όμως δεν οδηγήθηκε ενώπιον της δικαιοσύνης.

Ο Χαβελάνζε ήταν πρόεδρος μέχρι το 1998, όταν ο Μπλάτερ, γενικός γραμματέας και δεξί του χέρι, ανέλαβε την προεδρία. Συνεπώς υπήρχε ήδη νοοτροπία διαφθοράς αλλά επί εποχής Μπλάτερ η FIFA… διαλύθηκε.

Η αρχική έρευνα για την διαδικασία ανάληψης των Μουντιάλ του 2018 και του 2022, επεκτάθηκε από το FBI με τη συνδρομή των ελβετικών αρχών, ώστε να συμπεριλάβει και τις ύποπτες οικονομικές συναλλαγές δεκαετιών τηςFIFA.

Το «βαθύ λαρύγγι», ονόματι Τσακ Μπλέιζερ

Όλα αυτά δεν θα είχαν συμβεί αν δεν υπήρχε ο Τσαρλς «Τσακ» Μπλέιζερ. Ένας διεφθαρμένος παράγοντας, πρώην μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της FIFA, που έγινε πληροφοριοδότης του FBI.

Ο κάποτε κορυφαίος παράγοντας ποδοσφαίρου στις ΗΠΑ, ζούσε στον κόσμο των ιδιωτικών αεροπλάνων, των διάσημων φίλων, διακοπών σε κρυμμένα νησιά και off shore λογαριασμών.

Είχε επίσης ένα υπερπολυτελές διαμέρισμα στον πύργο Τραμπ και ένα επίσης πολυτελές σπίτι, αποκλειστικά για τη γάτα του.

Μέσα σε μία εικοσαετία, ο Μπλέιζερ υπεξαίρεσε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια. Επί μία δεκαετία όμως δεν πλήρωνε φόρους, κάτι που επέτρεψε στο FBI και την εφορία να τον συλλάβουν και να τον μετατρέψουν σε πληροφοριοδότη.

Το 2011, ο Μπλέιζερ ομολόγησε την ενοχή του για φοροδιαφυγή, ξέπλυμα μαύρου χρήματος, εκβιασμούς και ηλεκτρονική απάτη.

Υπόθεση Τζακ Γουόρνερ

Κατόπιν συμφώνησε να δώσει πληροφορίες για τα μεγαλοστελέχη της FIFA και πρώην φίλους του, με εξέχοντα τον πρώην πρόεδρο της CONCACAF, Τζακ Γουόρνερ, πρώην αφεντικό του Μπλέιζερ και έναν εκ των πλέον σημαντικών παραγόντων στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο.

Ο 73χρονος παράγοντας από το Τρινιντάντ παραιτήθηκε το 2011, εν μέσω κατηγοριών για διαφθορά. Αποβλήθηκε ισοβίως από το ποδόσφαιρο πέρυσι για πολλαπλές παραβιάσεις του κώδικα ηθικής και δεοντολογίας.

Ο Γουόρνερ φέρεται να αγόρασε τα τηλεοπτικά δικαιώματα των Μουντιάλ του 2010 και του 2014 για την Καραϊβική έναντι μόλις του 5% της πραγματικής αξίας. Αυτό του επέτρεψε να αποκομίσει κέρδη εκατομμυρίων δολαρίων, όταν τα πούλησε. Φέρεται επίσης να αποδέχτηκε δωροδοκία 10 εκατομμυρίων δολαρίων για να ψηφίσει υπέρ της Νότιας Αφρικής στην ψηφοφορία για το Μουντιάλ του 2010. Αυτά είναι μόνο μερικά από τα δείγματα των πεπραγμένων του Τζακ Γουόρνερ.

Χρησιμοποίησε την επιρροή του και την εξουσία της θέσης του για να φτιάξει περιουσία και καταζητείται από τις αρχές των ΗΠΑ με κατηγορίες διαφθοράς, αλλά ως τώρα έχει αποφύγει την έκδοσή του.

Η εμπλοκή των ΗΠΑ που οδήγησε στην εξάρθρωση του κυκλώματος διαφθοράς

Για ποιο λόγο όμως οι ΗΠΑ, που δεν φημίζονται για το ποδόσφαιρό τους, αποτελούν την αιχμή του δόρατος στο αγώνα κατά της διαφθοράς στο άθλημα;

Η FIFA και οι συνομοσπονδίες αποκομίζουν τεράστια ποσά πουλώντας τα τηλεοπτικά δικαιώματα και το μάρκετινγκ του παγκοσμίου κυπέλλου ποδοσφαίρου.

Οι εταιρείες μάρκετινγκ δωροδοκούν τους παράγοντες της FIFA με την ελπίδα να κερδίσουν τα συμβόλαια, με πολλές συναντήσεις να γίνονται στις ΗΠΑ και πολλά χρήματα να μεταφέρονται μέσα από αμερικανικούς τραπεζικούς λογαριασμούς.

Όπως είπε κάποτε ο διευθυντής του FBI, Τζέιμς Κόμι, «αν τα διεφθαρμένα μέλη μιας οργάνωσης χρησιμοποιούν την αμερικανική οικονομία και τα εδάφη της για ύποπτες συναντήσεις, το FBI και το υπουργείο Δικαιοσύνης θα λάβουν μέτρα».

«Όφειλαν να τηρούν τους κανόνες που εξασφαλίζουν τίμιο ποδόσφαιρο και να προστατεύσουν την αξιοπρέπεια του αθλήματος. Αντίθετα, διέφθειραν το παγκόσμιο ποδόσφαιρο για το δικό τους συμφέρον και για να πλουτίσουν», είχε πει μετά τις πρώτες συλλήψεις, η υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, Λορέτα Λιντς.

Συλλήψεις με τον ίδιο νόμο που εξαρθρώθηκε η μαφία!

Αμερικανοί αξιωματούχοι χρησιμοποιούν το νόμο RICO, τον ίδιο νόμο που εκμεταλλεύτηκε ο Ρούντι Τζουλιάνι τη δεκαετία του 80’ προκειμένου να συλλάβει τους αρχηγούς πέντε οικογενειών της Μαφίας στη Νέα Υόρκη.

Το 2015, συνολικά 15 άτομα και επιχειρήσεις συνδεόμενες με τη FIFA, είδαν να τους ασκούνται διώξεις από τις ΗΠΑ. Και από τα 24 μέλη της εκτελεστικής επιτροπής της FIFA από το 2010, όταν η Ρωσία και το Κατάρ ανέλαβαν τα Μουντιάλ του ’18 και του ’22, τα 12 κατηγορούνται για διαφθορά, αποκαλύφθηκαν ως διεφθαρμένοι ή ελέγχονται για παράνομες ενέργειες.

Σε αυτούς περιλαμβάνεται ο απερχόμενος πρόεδρος, Σεπ Μπλάτερ, και ο άνθρωπος που πολλοί πίστευαν ότι θα τον διαδεχόταν, ο Μισέλ Πλατινί.

Για μη κερδοσκοπικός οργανισμός, η FIFA αποκομίζει απίστευτα κέρδη…

Τα οικονομικά της FIFA: Πως γιγαντώθηκε η παγκόσμια ομοσπονδία

Η οικονομική ιστορία της FIFA δεν είναι μεγάλη. Είναι όμως επιτυχημένη.

Το 2003, η FIFA, με δική της πρωτοβουλία, άρχισε να παρουσιάζει τους ισολογισμούς της, με βάση τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα, κάτι που ήταν υποχρεωτικό μόνο για τις εισηγμένες εταιρείες στην Ευρώπη.

Να θυμίσουμε ότι η FIFA περιγράφει τον εαυτό της ως την «οργάνωση των οργανώσεων που δεν έχουν εμπορικούς ή κερδοσκοπικούς σκοπούς».

Πριν μιλήσουμε με αριθμούς, να ξεκαθαρίσουμε ότι οι περισσότερες δραστηριότητες της FIFA διεξάγονται στη «ζώνη του δολαρίου», οι ισολογισμοί και τα έσοδα της αναφέρονται σε δολάρια.

Αύξηση εσόδων κατά 300% σε μόλις 11 χρόνια

Ας δούμε λοιπόν πώς τα έχει πάει από τότε που άρχισε να δημοσιεύει αποτελέσματα:

Το 2003, τα έσοδα της έφτασαν τα 575 εκ δολάρια. Έκτοτε αυξάνονται συνεχώς.

Το 2009 κέρδισε το πρώτο της δισεκατομμύριο και το 2014 τα πρώτα της δυο δισεκατομμύρια.

Η FIFA επιμένει ότι περίπου 70% των εσόδων της επιστρέφει στο ποδόσφαιρο, με τη μορφή χρηματικής υποστήριξης, αναπτυξιακών προγραμμάτων και χρηματοδότησης αγώνων.

Ναυαρχίδα του κέρδους το Παγκόσμιο Κύπελλο

Φυσικά, η πιο διάσημη διοργάνωση της είναι το Παγκόσμιο Κύπελλο. Αυτό φέρνει και τα περισσότερα έσοδα.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014 ήταν μία «μεγάλη επιτυχία» σύμφωνα με τη FIFA.

Σε όρους εισπράξεων αυτό μεταφράζεται σε συνολικά έσοδα που ξεπέρασαν τα 4,8 δις δολάρια μεταξύ 2011 και 2014.

Προήλθαν, κυρίως, από την πώληση τηλεοπτικών δικαιωμάτων, αλλά και από διαφημίσεις.

Οι χορηγοί της FIFA

Όσο για τους σπόνσορες της FIFA, αυτοί χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

Στην κορυφή βρίσκονται οι Εταίροι της FIFA, μόλις έξι εταιρείες, που έχουν τους πιο στενούς δεσμούς με την Ομοσπονδία και μπορούν να σπονσοράρουν όλες τις διοργανώσεις.

Αυτές οι εταιρείες αναδείχθηκαν Εταίροι για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014, με διαφορετικής διάρκειας συμβόλαια.

Sony και Emirates διέκοψαν τις σχέσεις με τη FIFA, λέγοντας μόνο ότι δε θα ανανεώσουν τα συμβόλαιά τους πέρα από το 2014.

Το επόμενο επίπεδο χορηγίας έχει χρονικό περιορισμό: Για ένα Παγκόσμιο Κύπελλο και ένα Κύπελλο Συνομοσπονδιών.

Η τελευταία κατηγορία χορηγών ονομάζεται Εθνικοί Υποστηρικτές. Προορίζεται για σπόνσορες που προέρχονται από την χώρα διεξαγωγής μίας διοργάνωσης.

Τα κέρδη των χωρών που φιλοξενούν το Μουντιάλ

Τι άλλο κερδίζει η χώρα διοργάνωσης, εκτός από δόξα;

Ο ανταγωνισμός είναι σκληρός μεταξύ των χωρών για την διεξαγωγή του δημοφιλέστερου αθλητικού γεγονότος στον κόσμο. Η χώρα που κερδίζει πρέπει να πληρώσει μόνη της για τις απαραίτητες υποδομές.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο στη Βραζιλία κόστισε περίπου 15 δις δολάρια.

Από αυτά, η FIFA έδωσε μόνο τα δυο, αφού υποστηρίζει ότι πρόκειται για υποδομές που η χώρα θα χρειαζόταν έτσι και αλλιώς.

Ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για μία μη κερδοσκοπική οργάνωση, που δηλώνει ότι δε ζητάει στάδια από τις χώρες.

Το μόνο που κάνει είναι να διασφαλίζει ότι η χώρα διεξαγωγής ακολουθεί συγκεκριμένες πολιτικές, μεταξύ των οποίων να είναι κοινωνικά υπεύθυνη.

Για παράδειγμα τα στάδια που κατασκευάζονται πρέπει να τηρούν τους περιβαλλοντικούς κανόνες. Η κοινωνική υπευθυνότητα δεν φαίνεται να περιλαμβάνει τους φόρους.

Πόσους φόρους πληρώνει η FIFA

Υπενθυμίζουμε ότι η FIFA αποτελεί μη κερδοσκοπική οργάνωση με έδρα την Ελβετία. Άρα υπόκειται στη φορολογική νομοθεσία της Ελβετίας για τις οργανώσεις. Δηλαδή η FIFA φορολογείται στο φορολογητέο της εισόδημα, δηλαδή έσοδα μείον έξοδα.

Ας κάνουμε τις πράξεις:

Μεταξύ 2011 και 2014 έσοδα μείον έξοδα, απομένουν 338 εκ δολάρια. Η FIFA πλήρωσε φόρους 75 εκατομμυρίων, δηλαδή 22% των κερδών της.

Όμως, ο φόρος που πλήρωσε αναλογεί μόλις σε 1% των συνολικών εσόδων της στη διάρκεια αυτών των τεσσάρων ετών.

Και σε μόλις 1,5% των εσόδων από το Παγκόσμιο Κύπελλο, που είναι η πιο κερδοφόρα οργάνωση της FIFA.

Η επιβαλλόμενη φοροαπαλλαγή της FIFA στις χώρες διοργάνωσης του Μουντιάλ

Αν η χώρα διεξαγωγής είναι η πηγή αυτών των εσόδων για τη FIFA, δε θα έπρεπε να πληρώνει εκεί και τους φόρους;

Όχι, γιατί η FIFA απολαμβάνει φορολογική ασυλία για το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Η FIFA ζητά από τις χώρες διεξαγωγής «μία συνολική εξαίρεση από φορολογικές υποχρεώσεις για τη FIFA και άλλους εταίρους που εμπλέκονται στην υποδοχή και διεξαγωγή ενός αθλητικού γεγονότος».

Με μετριοπαθείς υπολογισμούς, οι φορολογικές αρχές της Βραζιλίας εκτιμούν ότι οι εξαιρέσεις αυτές στοίχισαν στην χώρα περίπου 250 εκ. δολάρια σε χαμένα έσοδα.

Συμπερασματικά, οι προεδρικές εκλογές έρχονται σε μία περίοδο που η FIFA προσπαθεί να αποκαταστήσει την χαμένη της αξιοπιστία.

Σεπ Μπλάτερ - Μισέλ Πλατινί, FIFA, UEFA

Το θέμα Μπλάτερ-Πλατινί

H “καθαρή και ξάστερη” ΦΙΦΑ των δεκάδων σκανδάλων, η οποία απαιτεί και αυτοδιοίκητο των ομοσπονδιών σε εθνικό επίπεδο και τις κυβερνήσεις να παραμένων θεατές, έφτασε σήμερα να έχει τους δύο πρώην μεγάλους παράγοντές της, Σεπ Μπλάτερ και Μισέλ Πλατινί, καταδικασμένους σε 8 έτη μη ενασχόλησης με το ποδόσφαιρο (από το τέλος του 2015). Ο λόγος είναι ένα παλιότερο “περίεργο έμβασμα” του πρώτου προς τον δεύτερο (δηλ. μαύρα λεφτά κάτω από το τραπέζι, για δραστηριότητες όμως που δεν έχουν ξεκαθαριστεί), από την Πειθαρχική Επιτροπή της Ομοσπονδίας. Χωρίς καν, δηλαδή, να έχουν δικαστεί από κανονικό ποινικό δικαστήριο και να έχουν βρεθεί ένοχοι!

Τζιάνι Ινφαντίνο, UEFA

O Ινφαντίνο συνεχίζει την παράδοση σκανδάλων

Στο μεταξύ, ο νέος πρόεδρος Τζιάνι Ινφαντίνο συνεχίζει την παράδοση των σκανδάλων αφού η θητεία του άρχισε με ένα μεγάλο τέτοιο σκάνδαλο. Για την ακρίβεια ο ίδιος βρίσκεται στη λίστα με τους φοροδιαφεύγοντες/φοροαποφεύγοντες των Panama Papers που έχουν προκαλέσει σάλο παγκόσμια. Πρόκειται για ανθρώπους ιδιαίτερα ισχυρούς πολιτικά ή οικονομικά οι οποίοι κατάφερναν να διοχετεύουν τεράστια ποσά σε υπεράκτιες εταιρίες (off-shore) με έδρα τον Παναμά για να αποκρύπτουν τα έσοδά τους, είτε προέρχονταν από νόμιμες είτε από παράνομες δραστηριότητες.

Στη λίστα περιέχονται επίσης ο πατέρας του Κάμερον, γνωστοί και φίλοι του Πούτιν, ενώ από Ελλάδα ξεχωριστή θέση έχει ο Παπασταύρου πρώην σύμβουλος της κυβέρνησης Σαμαρά.

Φυσικά, τα έγγραφα που διέρρευσαν από νομική εταιρία του Παναμά η οποία βοηθούσε το στήσιμο off-shore εταιριών, είναι δεκάδες χιλιάδες (2ΤB έγγραφα) και ως υλικό ακόμα δεν έχει αξιοποιηθεί παρά έλάχιστα. Προς το παρόν δημοσιογράφοι και ακτιβιστές αναζήτησαν για αρχή μόνο μερικά “μεγάλα ψάρια“…

Με αφορμή τις αποκαλύψεις για την εμπλοκή του Ινφαντίνο στη λίστα αυτή, πραγματιποιήθηκε έφοδος της ελβετικής αστυνομίας στα γραφεία της UEFA στη Νιόν!

Υπάρχει η αίσθηση ότι η FIFA είναι βουτηγμένη στα σκάνδαλα, Σκάνδαλα παντού! Αυτά συμβαίνουν όταν -εκτός από το χρήμα- το ποδόσφαιρο θέλει να είναι πάνω από τους ανθρώπους, και οι εξελίξεις θα πρέπει να προβληματίσουν τη δικαιοσύνη, αλλά κυρίως κυβερνήσεις και πολίτες.

Πηγή: με πληροφορίες από τα euronews, sport-fm.gr και news24.gr

Περισσότερα: